Η Édith Piaf δεν τραγουδούσε για το Παρίσι. Η Édith Piaf (Έντιτ Πιαφ) ήταν η ίδια το Παρίσι. Η φωνή της και η ερμηνεία της είναι η ίδια η ψυχή του Παρισιού. Όταν την ακούς να τραγουδάει, νιώθεις πως βρίσκεσαι στη γαλλική πρωτεύουσα. Η ιδέα ότι μια φωνή μπορεί να σε ταξιδέψει βρίσκει την ακριβή της έκφραση στην περίπτωση της Édith Piaf. Η Édith Piaf τραγουδάει στα γαλλικά αλλά η μοναδικότητά της έγκειται στο εξής γεγονός: Δε χρειάζεται να γνωρίζεις γαλλικά για να νιώσεις αυτά που λέει. Η ίδια συνήθιζε να λέει: «Θέλω να κάνω τον κόσμο να κλαίει ακόμα και αν δεν καταλαβαίνει τους στίχους μου». Και τα κατάφερε.
Η ζωή της είναι πολυτάραχη με πολλά προβλήματα υγείας, με αισθήματα εγκατάλειψης, με πολλές απώλειες ανθρώπων, πένθος και πόνο. Δεν πρόκειται για μια ζωή απλή- αν θεωρήσουμε πως υπάρχουν απλές ζωές. Πώς να καταλάβει κανείς έναν άνθρωπο που πέρασε τόσα πολλά σε όλες τις πτυχές της ζωής του; Και πόσο ψυχικό σθένος πρέπει να διαθέτει κάποιος για να αντέξει όσα άντεξε εκείνη και να συνεχίσει να δημιουργεί με τον τρόπο που το έκανε;
Η Edith Piaf έγινε σύμβολο της Γαλλίας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν Γαλλίδα τραγουδίστρια και μία από τις σημαντικότερες φωνές της γαλλικής βαριετέ. Η φωνή της είναι γεμάτη πόνο, απώλεια, βία, λυρισμό, έρωτα και πένθος.
Γεννήθηκε στο Παρίσι στις 19 Δεκεμβρίου 1915 και πέθανε στις 10 Οκτωβρίου 1963. Οι γονείς της ήταν ο ακροβάτης του τσίρκου Louis-Alphonse Gassion και η λυρική τραγουδίστρια Anita Maillard, γνωστή και με το ψευδώνυμο Line Marsa, η οποία και την εγκατέλειψε λίγες εβδομάδες μετά τη γέννησή της και ήταν εθισμένη στο αλκοόλ.
Μια μικρόσωμη γυναίκα (με ύψος 1.47), μια μικροσκοπική φυσική παρουσία με ένα τεράστιο εκτόπισμα και μια τεράστια ψυχή. Η Édith Piaf μάς απέδειξε πως τα φαινόμενα απατούν. Μικρόσωμη, όπως ένα σπουργιτάκι. Έτσι πήρε και το όνομά της από τον άνθρωπο που την «ανακάλυψε» να τραγουδάει στους δρόμους της περιοχής Pigalle το 1935, όταν εκείνη ήταν μόλις 20 ετών.
Ο Louis Leplée (Λουί Λεπλέ) θεώρησε πως το πραγματικό της όνομα, Édith Giovanna Gassion (Έντιτ Τζοβάνα Γκασιόν), δεν ήταν ταιριαστό όνομα για τραγουδίστρια. Αποφασίζει να την ονομάσει «Σπουργιτάκι» (“Môme Piaf”). Ο Leplée πίστεψε πολύ στις δυνατότητές της και στο ταλέντο της και προώθησε πολύ το ντεμπούτο των εμφανίσεών της στο μαγαζί του, στο Cabaret Gerny’s. Η διαφήμιση αυτή είχε αποτέλεσμα και η ίδια έβγαλε εκείνη τη χρονιά δύο δίσκους. Την επόμενη άνοιξη, όμως, ο Louis Leplée δολοφονείται και οι έρευνες της αστυνομίας στρέφονται προς την Édith Piaf, που θεωρήθηκε αρχικά συνεργός. Στη συνέχεια απαλλάσσεται από τις κατηγορίες.
Η ίδια, σοκαρισμένη από την απώλεια του ανθρώπου που την πίστεψε και την στήριξε, υιοθετεί μόνιμα το όνομα που εκείνος της έδωσε για το υπόλοιπο της καριέρας της: Από εδώ και πέρα γίνεται γνωστή ως Édith Piaf. Στα 23 της, είναι ήδη μια ντίβα του γαλλικού τραγουδιού και το 1940, σε ηλικία 25 ετών, πρωταγωνιστεί στο θεατρικό έργο του Jean Cocteau με τίτλο “ Le Bel Indifférent”.
Δε θεώρησε ποτέ την υγεία της ως κάτι δεδομένο, καθώς η κατάσταση της υγείας της υπέστη πολλά πλήγματα κατά τη διάρκεια των χρόνων. Το πρώτο πρόβλημα στην υγεία της Édith εμφανίζεται το 1919, όταν η ίδια είναι μόλις τεσσάρων ετών και τυφλώνεται εξαιτίας κάποιας εγκεφαλικής πάθησης. Δύο χρόνια αργότερα, η όρασή της επανέρχεται. Τότε αρχίζει και πιστεύει στα θαύματα και στην προστασία της Αγίας Τερέζας.
Στη συνέχεια της ζωής της, η υγεία της υπέστη πλήγμα από μία ρευματοειδή αρθρίτιδα και είχε τρία σοβαρά τροχαία ατυχήματα που της έφεραν κατάγματα και ανυπόφορους πόνους. Για να τους αντιμετωπίσει καταφεύγει στη μορφίνη- στην οποία εθίζεται. Είναι ήδη από νεαρή ηλικία εθισμένη στο αλκοόλ. Δοκίμασε να ξεπεράσει το πρόβλημα εθισμού της με προγράμματα απεξάρτησης αλλά αυτό δε λειτούργησε και έφευγε πάντα πριν ολοκληρώσει τη θεραπεία της. Έπρεπε καθόλη τη διάρκεια της ζωής της να παλεύει ανάμεσα στους φρικτούς πόνους και τις εξαρτήσεις. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, η Édith Piaf καταρρέει κατά τη διάρκεια μιας συναυλίας της και η διάγνωση των γιατρών είναι ότι πάσχει από καρκίνο.
Σε ηλικία 17 ετών, η Édith Piaf γεννάει ένα κοριτσάκι με τον Louis Dupont, το οποίο πεθαίνει σε ηλικία 2 ετών από μηνιγγίτιδα. Δε θέλησε να ξανακάνει ποτέ παιδιά.
Η προσωπική της ζωή:
Η ερωτική της ζωή υπήρξε πολυτάραχη, έντονη και πολλές φορές τραγική. Παντρεύτηκε δύο φορές: Ο πρώτος γάμος της ήταν με τον τραγουδιστή Jacques Pills το 1952 (με κουμπάρα την Marlene Dietrich) και κράτησε λιγότερο από πέντε χρόνια.
Ο δεύτερος γάμος της έγινε το 1962 με τον Théo Sarapo (Θεοφάνη Λαμπουκά), έναν Έλληνα κομμωτή και performer 20 χρόνια μικρότερό της και ο γάμος τους διήρκεσε μέχρι το θάνατό της το 1963.
Στα 30 της ερωτεύεται τον Yves Montand και προωθεί η ίδια την καριέρα του.
Το 1956 ερωτεύεται με τον τραγουδιστή και συνθέτη Georges Moustaki, o οποίος συνθέτει για εκείνη το τραγούδι “Milord”, που κυκλοφορεί το 1960 και γίνεται μεγάλη επιτυχία.
Είχε πολλούς εραστές και ερωτευόταν έντονα κάθε φορά. Ένας από τους μεγαλύτερους έρωτες της ζωής της –σύμφωνα με την ίδια- ήταν εκείνος με τον «βασιλιά του μποξ» Marcel Cerdan. Το 1949, στο απόγειο του έρωτά τους, και ενώ η σχέση τους είναι ήδη παγκόσμια είδηση, ο Marcel Cerdan (ο οποίος ήταν ήδη παντρεμένος), βρίσκει τραγικό θάνατο σε αεροπορικό δυστύχημα, όταν πάει να την επισκεφθεί στην Αμερική. Ο θάνατός του την σοκάρει και την βυθίζει σε μία κατάθλιψη που δεν ξεπέρασε ποτέ.
Οι βιογράφοι της υποστηρίζουν πως ζούσε έντονα τον κάθε της έρωτα αλλά πολύ γρήγορα απογοητευόταν και γνώριζε κάποιον άλλον. Υποστηρίζουν πως ζητούσε πολλά από τον έρωτα, πως ήθελε τα πάντα, πως έψαχνε το αδύνατο. Φημολογείται πως κάθε φορά που ερωτευόταν, έπλεκε ένα πουλόβερ για τον αγαπημένο της. Έπλεκε σε όλη της ζωή ψάχνοντας τον έρωτα.
Στις 10 Οκτωβρίου 1963, μετά από σοβαρά προβλήματα υγείας, η Édith Piaf έφυγε από τη ζωή στο σπίτι της στο Plascassier, στη γαλλική Ριβιέρα. Φημολογείται πως τα τελευταία της λόγια ήταν τα εξής: «Ό,τι κάνεις σε αυτή τη ζωή, πρέπει να το πληρώσεις». Ο σύζυγός της, Theo (Lamboukas) Sarapo, μετέφερε τη σορό της στο Παρίσι. Ο αρχιεπίσκοπος του Παρισιού επικαλέστηκε την «αμετανόητη και αμαρτωλή ζωής της» και αρνήθηκε την ρωμαιοκαθολική ιεροτελεστία της ταφής. Τελικά θάφτηκε στο νεκροταφείο Père Lachaise στο Παρίσι και στην κηδεία της παρευρέθηκαν πάνω από 100.000 άνθρωποι, ενώ δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι κατέκλυσαν τους δρόμους του Παρισιού.
Στις 10 Οκτωβρίου 2013, 50 χρόνια μετά το θάνατό της, η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία έκανε θρησκευτική λειτουργία για εκείνη στο Ναό St. Jean-Baptiste στην περιοχή της Belleville, όπου γεννήθηκε και βαφτίστηκε. Το όνομά της αναγράφεται στον τάφο ως “Madame Lamboukas dite Edith Piaf”.
Αν επισκεφθείς το Παρίσι και πας στο νεκροταφείο Père Lachaise και κάτσεις δίπλα στον τάφο της, ηρεμείς, χαμογελάς και έχεις την εντύπωση πως ακούς το «La vie en rose». Ή μήπως εσύ είσαι που το σιγοτραγουδάς;
Τα τραγούδια της έχουν συχνά αυτοβιογραφικά στοιχεία και μιλούν για την αγάπη, τον έρωτα, για την απώλεια και τον πόνο. Κάποια από τα πιο γνωστά της τραγούδια είναι: “La Vie en rose” (1946), “Non, je ne regrette rien” (1960), “Hymne à l’amour” (1949), “Milord” (1959), “La Foule” (1957), “l’Accordéoniste” (1955) και “Padam … Padam …” (1951).
Το Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2015 η Γαλλία τίμησε την Édith Piaf και την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννησή της. Οι εκδηλώσεις εορτασμού ξεκίνησαν από την εκκλησία St Jean-Baptiste, όπου βαφτίστηκε και η Εθνική Βιβλιοθήκη έκανε έκθεση φωτογραφιών και αντικειμένων που σχετίζονται με τη μεγάλη ντίβα του γαλλικού τραγουδιού.
Η Édith Piaf έζησε τόσες χαρές και τόσες λύπες στα 48 χρόνια που έζησε, βίωσε τόση επιτυχία και τόση θλίψη, τόσο έρωτα και τόσο πένθος που με τη ζωή της και μόνο μας έδωσε πολλά μαθήματα ζωής:
Είναι η γυναίκα που μας δίδαξε να μη μετανιώνουμε ποτέ για τίποτα, όπως έλεγε στο τραγούδι της. Πως η κάθε μας επιλογή μάς διαμόρφωσε σε αυτό που είμαστε σήμερα και πως πρέπει να είμαστε περήφανοι γι’ αυτές τις επιλογές. Και όταν είναι απαραίτητο, ας ξαναρχίζουμε από το μηδέν.
Είναι η γυναίκα που μας δίδαξε πως όσο και να πονέσουμε, όσα κι αν χάσουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας, δεν πρέπει να το βάλουμε κάτω και να παραιτηθούμε, γιατί η παραίτηση ισοδυναμεί με θάνατο. Και παρά τον τόσο πόνο, η ζωή μπορεί να είναι ρόδινη- σαν τριαντάφυλλο.
Είναι ο άνθρωπος που- παρά τις ερωτικές απογοητεύσεις- δε σταμάτησε ποτέ να ερωτεύεται και να πιστεύει στους ανθρώπους. Είναι εκείνη που μας έμαθε να προσπαθούμε πάντα να βρούμε τον έρωτα τον αληθινό και να μη συμβιβαζόμαστε με τίποτα λιγότερο.
Έχουν περάσει ήδη 100 χρόνια από τη γέννηση της Édith Piaf. Για ένα πράγμα είμαι σίγουρη: Σε 100 χρόνια από τώρα, ο κόσμος θα ακούει τη φωνή της και τα τραγούδια της και θα ερωτεύεται, θα χαμογελάει, θα δακρύζει, θα ζει, θα ταξιδεύει. Γιατί η επιτυχία της Édith Piaf δεν ήταν μια μόδα για να περάσει. Είπε την αλήθεια της χωρίς να φοβάται. Και η αλήθεια δεν είναι απλώς σπάνια. Είναι διαχρονική. Έζησε μια ζωή σαν τριαντάφυλλο, όπως στο τραγούδι της. Ένα τριαντάφυλλο όπως όλα- με πολλά αγκάθια.
ΥΓ: Μία από τις καλύτερες βιογραφικές ταινίες για την Édith Piaf είναι η «Ζωή σαν Τριαντάφυλλο» (La Vie en Rose – La môme) του 2007. Στο ρόλο της Édith, η Marion Cotillard σε έναν ρόλο για τον οποίο βραβεύτηκε με Όσκαρ Α’ Γυναικείου ρόλου. Είναι η δεύτερη ηθοποιός στα χρονικά που βραβεύτηκε με Όσκαρ για μία μη αγγλόφωνη ταινία. Η πρώτη ήταν η Sophia Loren (που βραβεύτηκε το 1962 για την ερμηνεία της στην ταινία του Vittorio De Sica με όνομα “Two Women”).
Αποφθέγματα της Édith Piaf:
«Θέλω να κάνω τον κόσμο να κλαίει ακόμα και αν δεν καταλαβαίνει τους στίχους μου».
«Νομίζω πως πρέπει να πληρώσεις για την αγάπη με πικρά δάκρυα».
«Δε με νοιάζει τι λέει ο κόσμος. Δε με αφορούν οι νόμοι τους».
«Όλη μου τη ζωή το μόνο που έκανα είναι να παρακούω».
«Χρήματα; Πώς τα έχασα; Δεν τα έχασα ποτέ. Απλώς δεν έμαθα ποτέ πού πήγαν».
«Ο θάνατος είναι η αρχή για κάτι άλλο».
«Ο κόσμος λέει πως θα μπορούσα να τραγουδήσω τον τηλεφωνικό κατάλογο και να τον κάνω να ακούγεται ωραία».
«Το να τραγουδάς σημαίνει να ζωντανεύεις κάτι. Αυτό είναι αδύνατο αν ο στίχος είναι μέτριος, όσο καλή και να είναι η μουσική».
«Για μένα, το να κοιμάσαι είναι χάσιμο χρόνου. Φοβάμαι να κοιμηθώ. Είναι μια μορφή θανάτου».
«Χρησιμοποίησε τα λάθη σου, χρησιμοποίησε τα ελαττώματά σου. Τότε θα γίνεις star».
________________________________________
Τα τραγούδια της:
(Παρακάτω μετέφρασα μερικά από τα αγαπημένα μου τραγούδια της Édith Piaf)
- La Vie En Rose- Ζωή ρόδινη
Μάτια που κάνουνε τα δικά μου να χαμηλώνουν
Ένα γέλιο που χάνεται στα χείλη του
Να το πορτραίτο χωρίς επεξεργασία
Του άντρα στον οποίο ανήκω
Όταν με παίρνει στην αγκαλιά του
Και μου ψιθυρίζει
Βλέπω τη ζωή ρόδινη.
Μου λέει λόγια αγάπης
Λόγια καθημερινά
Κι αυτό μου κάνει κάτι.
Μπήκε στην καρδιά μου
ένα κομμάτι ευτυχίας
για το οποίο ξέρω την αιτία.
Είναι αυτός για μένα και γω για αυτόν στη ζωή,
Μου το πε, το ορκίστηκε, για μια ζωή.
Και μόνο που τον βλέπω
Αισθάνομαι μέσα μου
την καρδιά μου να χτυπάει.
Νύχτες έρωτα ατελείωτες
Μια τεράστια ευτυχία παίρνει τη θέση τους
Καημοί και πόνοι σβήνουνε
Ευτυχισμένοι, τόσο ευτυχισμένοι που μας έρχεται να πεθάνουμε.
Σύνθεση: Marguerite Monnot, Louis Guglielmi
Στίχος: Edith Piaf
________________________________________
2. Non, je ne regrette rien – Όχι, δε μετανιώνω για τίποτα
Όχι, για τίποτα απολύτως
Όχι, δε μετανιώνω για τίποτα
Ούτε το καλό που χουν κάνει
Ούτε το κακό. Το ίδιο μου κάνει.
Όχι, για τίποτα απολύτως
Όχι, δε μετανιώνω για τίποτα
Έγιναν, σβήστηκαν, ξεχάστηκαν
Δε με νοιάζει το παρελθόν.
Με τις αναμνήσεις μου
άναψα τη φωτιά
Τις λύπες μου, τις χαρές μου
Δεν τις χρειάζομαι πια
Έφυγαν οι αγάπες
Μαζί και οι πληγές τους
Έφυγαν για πάντα
Ξαναγυρίζω στο μηδέν
Όχι, για τίποτα απολύτως
Όχι, δε μετανιώνω για τίποτα
Ούτε το καλό που χουν κάνει
Ούτε το κακό. Το ίδιο μου κάνει
Όχι, για τίποτα απολύτως
Όχι, δε μετανιώνω για τίποτα
Γιατί η ζωή μου, γιατί οι χαρές μου
Σήμερα ξεκινούν μαζί σου
Σύνθεση: Charles Dumont
Στίχος: Michel Vaucaire
Γράφτηκε το 1956 και η ίδια το αφιέρωσε στη Λεγεώνα των Ξένων
3. A quoi ça sert l’amour – Σε τι χρησιμεύει ο έρωτας
-Σε τι χρησιμεύει ο έρωτας; Ο κόσμος πάντα λέει ανόητες ιστορίες. Σε τι χρησιμεύει το να αγαπάς;
-Ο έρωτας δεν εξηγείται. Έρχεται έτσι, στα ξαφνικά, από κει που δεν το περιμένεις και σε καταλαμβάνει.
-Εγώ άκουσα να λένε πως ο έρωτας σε κάνει να υποφέρεις, πως σε κάνει να κλαις. Σε τι χρησιμεύει το να αγαπάς;
-Σε τι χρησιμεύει ο έρωτας; Στο να μας δίνει χαρά με δάκρυα στα μάτια. Είναι θλιβερός και υπέροχος.
-Συχνά λέμε πως ο έρωτας σε εξαπατά, πως υπάρχει πάντα αυτός ο ένας από το ζευγάρι που δεν είναι ποτέ ευτυχισμένος.
-Ακόμα και όταν χάνουμε τον έρωτα που γνωρίσαμε, μας αφήνει μια γλυκιά γεύση στο στόμα. Ο έρωτας είναι αιώνιος.
-Όλα αυτά είναι πολύ ωραία. Αλλά όταν όλα έχουν τελειώσει δε σου μένει τίποτα παρά ένας τεράστιος πόνος.
-Όλα αυτά που σου φαίνονται τώρα ότι σε διαλύουν, αύριο θα είναι μια χαρούμενη ανάμνηση.
-Τελικά, αν κατάλαβα καλά, χωρίς έρωτα στη ζωή, χωρίς τις χαρές και τους πόνους που σου προκαλεί, έζησες για το τίποτα;
-Μα ναι! Κοίταξέ με! Τον έχω πιστέψει κάθε φορά! Και πάντα θα τον πιστεύω. Σ’ αυτό χρησιμεύει ο έρωτας! Αλλά εσύ είσαι ο τελευταίος. Αλλά εσύ είσαι ο πρώτος. Πριν από εσένα, δεν υπήρχε τίποτα. Μαζί σου νιώθω καλά. Εσύ είσαι αυτός που θέλω. Εσύ είσαι αυτό που μου έλειπε. Εσένα θα αγαπώ για πάντα. Σε αυτό χρησιμεύει ο έρωτας.
Σύνθεση και στίχος: Michel Emer
Εκτέλεση: Édith Piaf και Théo Sarapo, 1962
Édith Piaf: η φωνή του Παρισιού και η γυναίκα που δε μετάνιωσε για τίποτα.
Εάν σας άρεσε αυτό το άρθρο, θα χαρώ πολύ εάν το μοιραστείτε με άλλους που θεωρείτε πως μπορεί να τους ενδιαφέρει ή εάν το μοιραστείτε στον τοίχο σας στο Facebook ή μέσω άλλων social media με μία κοινοποίηση/share.
Επίσης, θα χαρώ πολύ να μου λέτε σχόλια και εντυπώσεις κάθε φορά που διαβάζετε κάτι.
Το επόμενο μήνυμα απευθύνεται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ σε ιδιοκτήτες και διαχειριστές άλλων sites (και όχι σε απλούς χρήστες social media):
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του κειμένου ή μέρους αυτού σε άλλο site/blog (το γνωστό μας copy paste) χωρίς την έγγραφη άδεια του loukini.gr (Λουκία Μητσάκου).
Θέλω να κάνω τον κόσμο να κλαίει ακόμα και αν δεν καταλαβαίνει τους στίχους μου
Quand il me prend dans ses bras, il me parle tout bas, je vois la vie en rose…
1 σχόλιο
Καταπληκτική ταινία, φωνή, ζωή στο έπακρο… κ ωραίο αφιέρωμα βεβαίως…