Σχετικά με το Τίποτα του Woody Allen: Η αυτοβιογραφία του 85χρονου Γούντι Άλεν είναι γεγονός και μας μιλάει για όλα και για τίποτα. Ένα βιβλίο που μιλάει για τη ζωή και το έργο του ζωντανού θρύλου του σινεμά, ένα βιβλίο ακριβώς όπως κι εκείνος: Αυτοσαρκαστικό, ειρωνικό, γεμάτο χιούμορ, γεμάτο μουσική.
Από το να παραμείνω ζωντανός στις καρδιές και στο μυαλό του κοινού, προτιμώ να παραμείνω ζωντανός στο διαμέρισμά μου.
Διαβάζοντας το βιβλίο «Σχετικά με το Τίποτα», είναι σαν να ακούς τη φωνή του ίδιου του Woody Allen να σου διηγείται τις ιστορίες του, τον κάνεις εικόνα και φαντάζεσαι τη χροιά της φωνής του, την λεπτή ειρωνία στα λόγια του, το βλέμμα του όταν αυτοσαρκάζεται.
Στην αυτοβιογραφία του μας αναλύει με πολλές ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες της ζωής του πριν γίνει διάσημος, όσο ήταν ακόμα ένας ανερχόμενος κωμικός και μας μιλάει, φυσικά, και για τους γονείς του.
Δυο χαρακτήρες τόσο αταίριαστοι όσο η Χάνα Άρεντ και ο Νέιθαν Ντιτρόιτ, διαφωνούσαν στα πάντα εκτός από τον Χίτλερ και τους ελέγχους μου στο σχολείο. Κι ωστόσο, παρ’ όλο το λεκτικό μακελειό, έμειναν παντρεμένοι εβδομήντα χρόνια – από γινάτι υποψιάζομαι. Όπως και να ΄χει, είμαι βέβαιος ότι αγαπιούνταν με τον τρόπο τους, μ’ έναν τρόπο που είναι γνώριμος μονάχα ίσως σε μερικές φυλές κεφαλών στο Βόρνεο.
Ο Woody Allen φυσικά και αφιερώνει μεγάλο μέρος του βιβλίου του στην πολύκροτη υπόθεση με τη Μία Φάροου (ίσως περισσότερο από όσο θα περίμεναν όσοι θέλουν να μάθουν για τις ταινίες του και τις υπόλοιπες πτυχές της ζωής του) εκθέτοντας την δική του πλευρά της ιστορίας με πολλές λεπτομέρειες αλλά αυτή η αυτοβιογραφία είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό: σε μεταφέρει στη Νέα Υόρκη και στις ταινίες του που αγαπήσαμε πολύ, από τον «Νευρικό Εραστή», στο «Μανχάταν» και στη «Χάνα και οι Αδελφές της» ως τα «Μεσάνυχτα στο Παρίσι» και το «Μια βροχερή μέρα στη Νέα Υόρκη». Εάν λατρεύεις την ταινία Μανχάταν, θα εκπλαγείς από το πόσο λίγο την λάτρεψε ο ίδιος.
Η ταινία Μανχάταν δε μου άρεσε όταν τη μόνταρα. Προσφέρθηκα να κάνω δωρεάν μια ταινία για τη United Artists αν πέταγαν το Μανχάταν στα σκουπίδια και δεν το έβγαζαν ποτέ στους κινηματογράφους. Με κοίταξαν λες κι είμαι εντελώς παλαβός και αρνήθηκαν. Όταν έγινε τέτοια επιτυχία, σάστισα. Όλος αυτός ο υπέρμετρος θαυμασμός σαν να μου γύρισε μπούμεραγκ.
Πόσο αναγνωρίζει ο ίδιος ο Γούντι Άλεν τον εαυτό του μέσα από τον χαρακτηρισμό «διανοούμενος»;
Παρεμπιπτόντως, είναι εκπληκτικό πόσο συχνά με χαρακτηρίζουν «διανοούμενο». Είναι μια έννοια τόσο ψεύτικη όσο το Τέρας του Λοχ Νες, καθώς δε διαθέτω ούτε έναν νευρώνα διανοούμενου στο κεφάλι μου. Ακαλλιέργητος και αδιάφορος για τα πνευματικά ζητήματα, καλλιέργησα το πρότυπο του τεμπελχανά που κάθεται μπροστά στην τηλεόραση, με την μπίρα στο χέρι, το ματς του φούτμπολ να παίζει με τέρμα τον ήχο, αφίσες του Playboy κολλημένες με σελοτέιπ στον τοίχο, ένας βάρβαρος που φοράει τα τουίντ σακάκια με τα δερμάτινα μπαλώματα του κοσμήτορα της Οξφόρδης. Δεν έχω διοράσεις ούτε υψηλές σκέψεις, ούτε και καταλαβαίνω τα περισσότερα ποιήματα που δεν αρχίζουν με το «Κόκκινα τα τριαντάφυλλα και μπλε οι μενεξέδες». Αυτό που έχω πάντως είναι ένα ζευγάρι γυαλιά με μαύρο σκελετό, και θαρρώ ότι τα γυαλιά αυτά συν μία έφεση να οικειοποιούμαι αποσπάσματα από λόγιες πηγές, πολύ βαθιά για μένα ώστε να μπορώ να τα κατανοήσω, αλλά που μπορώ να τα χρησιμοποιήσω στο έργο μου, και που δίνουν την απατηλή εντύπωση ότι ξέρω πολύ περισσότερα από όσα ξέρω, διατηρεί στην κυκλοφορία αυτό το παραμύθι ότι είμαι διανοούμενος.
Πώς περνάει ο Woody Allen στην καθημερινότητά του;
Διάγω την πιο ανιαρή ζωή εκτός οθόνης από οποιονδήποτε κινηματογραφικό ηθοποιό: δεν είμαι πότης, δεν είμαι καπνιστής, αδιαφορώ παντελώς για οποιαδήποτε εμπειρία αλλοίωσης του νου. Ανέκαθεν ήμουν επιφυλακτικός απέναντι στην αλλαγή της αντίληψής μου και δεν φοράω καν γυαλιά ηλίου ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο. Έως και σήμερα, δεν έχω καπνίσει ποτέ ούτε μια τζούρα μαριχουάνα (…) Να κάτι άλλο σχετικά με την υποτιθέμενη ευφυΐα μου. Δεν έχω την παραμικρή επιθυμία να δω το Ταζ Μαχάλ, το Σινικό Τείχος, το Γκραν Κάνυον. Δε θέλω να επισκεφτώ τις Πυραμίδες ή να σουλατσάρω στην Απαγορευμένη Πόλη. Και κατηγορηματικά δε θέλω να βρίσκομαι σ’ εκείνους τους πρώτους πυραύλους στο Διάστημα για να δω τη Γη από μακριά και να βιώσω την έλλειψη βαρύτητας. Είμαι μέγας θαυμαστής της βαρύτητας και ελπίζω η βαρύτητα να διαρκέσει. Δεν αναρωτιέμαι καν από πού προέρχονται όλες αυτές οι αναθυμιάσεις που βγαίνουν στους δρόμους του Μανχάταν.
Το «Σχετικά με το Τίποτα» του Woody Allen είναι ένα βιβλίο γεμάτο μουσική, ένα βιβλίο που σε μεταφέρει σε ένα τζαζ μπαρ της Νέας Υόρκης.
Ακούγαμε όλα τα είδη της τζαζ, αλλά πιο πολύ αγαπούσαμε τον πρωτότυπο ήχο της Νέας Ορλεάνης. Τον πανκ Τζένσον, τον Τζέλι Ρολ Μόρτον, τον Λούι Άρμστρονγκ, και φυσικά τον Σίντνεϊ Μπεσέ, που τον λάτρεψα και τον έκανα πρότυπο για το παίξιμο μου (κι αν δε γελάσετε μ’ αυτό, δε θα γελάσετε με τίποτα).
Το «Σχετικά με το Τίποτα» του Woody Allen είναι και ένα βιβλίο – συμβουλή σε νέους καλλιτέχνες.
Το ευχάριστο στο να κάνεις μια ταινία είναι απλώς στο να κάνεις την ταινία, η δημιουργική πράξη. Οι έπαινοι δε σημαίνουν τίποτα. Ακόμη κι αν σε εγκωμιάζουν εξαίσια, πάλι παθαίνεις αρθρίτιδα και έρπη ζωστήρα. Και είναι άραγε τόσο τρομερό το ότι μερικοί άνθρωποι δεν πετάνε τη σκούφια τους για τη δουλειά σου; Ότι κάποιοι μπορεί να μη γουστάρουν την ταινία σου; Το σύμπαν διαλύεται με ταχύτητα φωτός κι εσύ κάθεσαι και σκοτίζεσαι επειδή ένας τύπος στο Σεμπόιγκαν έχει κάποια μικροαντίρρηση για τον ρυθμό σου; ή, πάλι, επειδή κάποια κυρία στην Τοσκαλούζα γράφει ότι είσαι διάνοια θα κάτσεις να πιστέψεις ότι η γνώμη της σε κάνει ισάξιο με τον Ρέμπραντ ή με τον Σοπέν; Σταμάτα να καταπιάνεσαι με μικροπράγματα.
Όταν μου ζητάνε τη συμβουλή μου νέοι κινηματογραφιστές, λέω πάντα: Σκάσε και κολύμπα. Ανασκουμπώσου. Μη σηκώνεις κεφάλι. Δουλειά. Απόλαυσε τη δουλειά. Αν δεν την απολαμβάνεις τη δουλειά, άλλαξε επιτήδευμα. Να μη σε κατευθύνουν εξωτερικοί παράγοντες. Ξέρεις τι είναι διασκεδαστικό και για ποιους στόχους μοχθείς. Δε χρειάζεται να ξέρεις τίποτε άλλο. Έχεις ένα όραμα, φρόντισε να το υλοποιήσεις. Απλά πράγματα. Κρίνε μόνος σου. Ξέρεις αν έχεις κάνει την ταινία που οραματίστηκες όταν ξεκίνησες. Εάν την έκανες, είναι σπουδαίο, απόλαυσε ένα ζεστό αίσθημα εκπλήρωσης, κλείσε το μάτι στον εαυτό σου στον καθρέφτη και προχώρα. Αν σε στράβωσαν τα ίδια σου τα φώτα και την πάτησες, μάθε απ’ αυτό ό,τι μπορείς, έτσι μαθαίνουμε στην τέχνη και δοκίμασε πιο σκληρά την επόμενη φορά.
Ο Woody Allen μιλάει για σημαντικές γυναίκες της ζωής του: την Λουίζ Λάσερ, την Νταϊάν Κίτον, τη Μία Φάροου και, φυσικά, για την Σουν-Γι, για την οποία μιλάει με θαυμασμό και αγάπη και μια ακαταμάχητη λατρεία.
Έρωτες, απογοητεύσεις, φίλοι, επιτυχίες, αποτυχίες.
Αυτό το βιβλίο αξίζει να διαβαστεί ως μνεία στις ταινίες του Γούντι Άλεν που λατρέψαμε, εκείνες που αγαπήσαμε, εκείνες που βαρεθήκαμε. Γιατί δεν καταλαβαίνουμε καλοκαίρι χωρίς μια καινούρια ταινία του Γούντι σε ένα θερινό σινεμά.
«Μα έχεις τόσο υψηλό Πηλίκον Νοημοσύνης». Κι εδώ που τα λέμε, αναγνώστη, δεν είναι και τόσο υψηλό, αλλά θα πίστευες από της μάνας μου τον σπαραγμό ότι άνετα μπορούσα να εξηγήσω τη θεωρία των χορδών. Το καταλαβαίνεις κι απ’ τις ταινίες μου. Ενώ μερικές είναι διασκεδαστικές, δε λέω, ποτέ κάποια ιδέα που είχα δεν πρόκειται να ιδρύσει καμιά νέα θρησκεία.
Το βιβλίο «Σχετικά με το Τίποτα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός (Μετάφραση: Γιώργος – Ίκαρος Μπαμπασάκης)
Μπορείτε να διαβάσετε ένα απόσπασμα του βιβλίου εδώ
Περισσότερες προτάσεις για βιβλία μπορείτε να βρείτε εδώ
Εάν σας άρεσε αυτό το άρθρο, θα χαρώ πολύ εάν το μοιραστείτε με άλλους που θεωρείτε πως μπορεί να τους ενδιαφέρει ή εάν το μοιραστείτε στον τοίχο σας στο Facebook ή μέσω άλλων social media με μία κοινοποίηση/share.
Επίσης, θα χαρώ πολύ να μου λέτε σχόλια και εντυπώσεις κάθε φορά που διαβάζετε κάτι.
Το επόμενο μήνυμα απευθύνεται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ σε ιδιοκτήτες και διαχειριστές άλλων sites (και όχι σε απλούς χρήστες social media):
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του κειμένου ή μέρους αυτού σε άλλο site/blog (το γνωστό μας copy paste) χωρίς την έγγραφη άδεια του loukini.gr (Λουκία Μητσάκου).
