Περί απλήρωτης εργασίας, ακούσιου εθελοντισμού και άλλων δαιμονίων ο λόγος. Διάβασα τυχαία τις προάλλες πως κάθε χρόνο στις 7 Οκτωβρίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα για την Aξιοπρεπή Eργασία (World Day of Decent Work). Αρχικά πήγα να χαρώ και να χαμογελάσω. Αλλά μετά θυμήθηκα πως ζω –ακόμα- στην Ελλάδα.
Όταν ήμουν μικρή, άκουγα τη λέξη «εθελοντισμός» και αυτόματα πήγαινε το μυαλό μου σε Ολυμπιακούς Αγώνες, νοσοκομεία, ορφανοτροφεία, γηροκομεία κτλ. Σκεφτόμουν όμορφους σκοπούς, ένα αίσθημα αλληλεγγύης και αγάπης προς τον διπλανό μου, ένα αίσθημα ζεστασιάς πως κανείς μας δεν είναι μόνος του. Σκεφτόμουν πως ο εθελοντισμός είναι ένας τρόπος με τον οποίον μπορώ να συμβάλλω και εγώ για να κάνω αυτόν τον κόσμο –έστω και λίγο- καλύτερο. Σκεφτόμουν πως ο εθελοντισμός είναι αγάπη.
Illustration by Femke de Jong
Τα πράγματα άλλαξαν δραστικά πριν καμιά πενταετία με την λεγόμενη «κρίση». Μια μέρα ξύπνησα και η λέξη «εθελοντισμός» δε σήμαινε πια αγάπη. Σήμαινε εκμετάλλευση. Ποιος ήταν ο πρώτος άθλιος άνθρωπος που πήρε αυτή την όμορφη λέξη και την εξευτέλισε; Και την συνέδεσε με την αδικία, τα δεσμά, την εκμετάλλευση και την απόγνωση; Αν τον ξέρετε, πείτε μου. Θέλω να του πω δυο κουβεντούλες.
Σου έχει συμβεί και σένα να στέλνεις βιογραφικά σε αγγελίες για δουλειά και να σου απαντούν πως ταιριάζεις τέλεια στη θέση και το βιογραφικό σου είναι αξιοθαύμαστο και θα ήθελαν πολύ να συνεργαστείτε και στην τελευταία γραμμή του «γράμματος» να γράφει τη λέξη «εθελοντικά»; «Μα δεν ντρέπονται;», αναρωτιέσαι. Και μετά από λίγο φτάνει η στιγμή που στα sites με αγγελίες υπάρχει ειδική κατηγορία με το όνομα «εθελοντισμός». «Μα δεν ντρέπονται», συνειδητοποιείς.
Νομίζω χάσαμε το παιχνίδι, όταν σταματήσαμε να γελάμε δυνατά κάθε φορά που ακούμε αυτό το αστείο και να το θεωρούμε πια κάτι το δεδομένο, λογικό και αποτέλεσμα της εποχής και της «κρίσης». Ας γελάσουμε και πάλι. Γιατί είναι πράγματι αστείο. Εντάξει, ίσως, όχι πια αστείο. Είναι, όμως, παράλογο. Ας γελάσουμε ειρωνικά.
ΥΓ1. Όλοι εσείς οι εργοδότες που συνεχίζετε να ανακοινώνετε αυτές τις αγγελίες περί εθελοντισμού, ίσως, μετά από τόσα πια χρόνια, ήρθε η ώρα να σταματήσετε. Έχετε καταντήσει (βιο)γραφικοί.
ΥΓ2. Έχω την βάσιμη υποψία πως αυτή η «κρίση» έχει κάνει πολλούς εργοδότες πάμπλουτους. Μπορεί βέβαια να είμαι και καχύποπτη και ο κόσμος να έχει μόνο καλούς σκοπούς.
Illustration by Femke de Jong
«Μου έστειλε ένας μήνυμα και μου πρότεινε δουλειά», λέω σε ένα φίλο μου τις προάλλες. «Τέλεια», μου απαντάει. «Και λεφτά»; «Δε μου είπε», του απαντάω. «Και εγώ ντράπηκα να τον ρωτήσω. Πώς το ρωτάνε αυτό για να μην ακουστεί αγενές»;
Και για πρώτη φορά άκουσα τον εαυτό μου. Και συνειδητοποίησα τη βαθιά γελοιότητα του πράγματος.
Δεν είμαι εδώ για να κρίνω κανέναν ούτε για να πω τι είσαι σωστό και τι όχι. Το συμπέρασμα από την δική μου εμπειρία είναι, όμως, ένα: Μην δουλεύεις δωρεάν για να αποδείξεις την αξία σου στον εκάστοτε εργοδότη με την ελπίδα πως θα σε προσλάβει κάποια στιγμή με κανονικό μισθό (ούτε καν όταν στο υπόσχεται). Δεν έχει συμβεί ποτέ. Δε θα συμβεί ποτέ. Μπορεί να έχεις ακούσει και εσύ για έναν φίλο φίλου ή ένα γνωστό γνωστού που του συνέβη, αλλά ήρθε η ώρα να το αποδεχθούμε: είναι αστικός μύθος, φήμες. Ένα κακόγουστο αστείο. Όπως λέει και ο Τζόκερ στην ταινία: «Αν είσαι καλός σε κάτι, ποτέ μην το κάνεις δωρεάν». Με το να εργάζεσαι δωρεάν το μόνο που καταφέρνεις είναι να υποτιμάς τον εαυτό σου και σε πολύ πολύ λίγο να είσαι σίγουρος πως θα σε υποτιμήσουν και οι άλλοι και μετά η κατάσταση δε θα έχει γυρισμό. Αν ξέρεις τη δουλειά, δούλεψε. Και να πληρωθείς για αυτό που σου αναλογεί. Να πληρωθείς για αυτά που κάνεις. Να πληρωθείς για αυτά που ξέρεις.
Αν θέλεις να κάνεις την πρακτική σου χωρίς καμία προϋπηρεσία ή πτυχίο ή καμιά ιδέα για το πώς γίνεται η δουλειά είναι, φυσικά, άλλο θέμα. Επίσης, αν θες να δουλέψεις για έναν φίλο σου που ξεκινάει κάτι μόνος του και καταλαβαίνεις και συμπάσχεις με την κατάστασή του και έχεις τον χρόνο και την οικονομική δυνατότητα να τον βοηθήσεις είναι, επίσης, άλλο θέμα. Δε μιλάω για αυτές τις περιπτώσεις.
Αλλά εγώ, προσωπικά, εθελοντισμό θεωρώ τη δωρεάν εργασία και προσφορά σε έναν άνθρωπο, μια εταιρεία ή έναν οργανισμό που προσπαθούν να κάνουν τον κόσμο καλύτερο. Το να δουλέψω εθελοντικά για να βοηθήσω όσους το έχουν ανάγκη, τους αστέγους, τους πρόσφυγες, τους αρρώστους, τους κακομεταχειρισμένους ανθρώπους, το θεωρώ τιμή μου. Το να δουλέψω εθελοντικά σε μια εταιρεία που μπορεί να με πληρώσει και επιλέγει να μην το κάνει, για να κάνω κάποιον πλούσιο ακόμα πλουσιότερο και εγώ μετά από δέκα ώρες δουλειάς καθημερινά να μην έχω να πάω ούτε στον οδοντίατρο και να παθαίνω κρίσεις πανικού από το άγχος για το πώς θα βγάλω την εβδομάδα, το θεωρώ κοροϊδία και προσβολή. Άσχετα με το πώς χρησιμοποιείται πλέον αυτή η όμορφη λέξη, για μένα «εθελοντισμός» σημαίνει ακόμα αγάπη. Πάντα αυτό θα σημαίνει.
Πολλοί έχουμε πέσει στην παγίδα να δουλέψουμε εθελοντικά στο παρελθόν. Μια λες «για την εμπειρία», την άλλη λες «για το βιογραφικό μου», την παράλλη λες «αν είμαι καλή στη δουλειά μου, μετά θα με προσλάβουν κανονικά». Τώρα πλέον η μόνη ασχολία που θέλω να κάνω εθελοντικά είναι να έχω χόμπι. Δόξα τω Θεώ, όταν έχω ελεύθερο χρόνο, χόμπι βρίσκω. Σημείωση: Τα 12ωρα και τα 15ωρα σκληρής δουλειάς την ημέρα, όπου πληρώνεσαι 200 ευρώ το μήνα και αυτά εθελοντισμός μιας μορφής είναι, κι ας μη φαίνεται εκ πρώτης όψεως. Τα εισιτήρια και οι καφέδες στο γραφείο σού βγαίνουν περισσότερο. Εκεί βάζεις και από την (άδεια) τσέπη σου.
Τα παραπάνω είναι, φυσικά, συμβουλές, παροτρύνσεις, προσωπικές ιδέες και σε καμία περίπτωση εντολές, λαϊκισμός ή διδακτικό κήρυγμα. Από τέτοια χορτάσαμε.
ΥΓ. Και μια μικρή αναφορά στα «καλλιτεχνικά» επαγγέλματα που σ’ αυτή τη χώρα δεν τα θεωρούμε επαγγέλματα. Οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι ζωγράφοι, οι γλύπτες, οι γραφίστες, οι animators, οι ηθοποιοί, οι φωτογράφοι και όλοι οι υπόλοιποι καλλιτέχνες είναι άνθρωποι όπως όλοι με τα ίδια έξοδα και τα ίδια ενοίκια και κοινόχρηστα που πρέπει να πληρώσουν. Ούτε στο σουβλατζίδικο τους κερνάνε επειδή «κάνουν τέχνη». Και αυτό που κάνουν δεν είναι χόμπι. Είναι δουλειά. Κανονική. Σκληρή. Ευχαριστώ πολύ για την κατανόηση. Εκ της διευθύνσεως.
Με λένε Λουκία, ζω στην Ελλάδα του 2016 και δεν είμαι καλά. Και, φυσικά, όπως οι περισσότεροι από τους ελάχιστους πια εναπομείναντες της γενιάς μου, σκέφτομαι πλέον σοβαρά το ενδεχόμενο να μεταναστεύσω για ένα μέρος που θα μου δίνει την δυνατότητα να ζω με αξιοπρέπεια. Και να ξεκινήσω από το μηδέν. Ξένη ανάμεσα σε ξένους. Ακούω τη φράση «αξιοπρεπής εργασία», θέλω να πάω και εγώ να γιορτάσω την παγκόσμια μέρα, αλλά, δεν ξέρω τι να βάλω: τα γέλια ή τα κλάματα.
Illustration by Femke de Jong
Η Παγκόσμια Ημέρα για την Aξιοπρεπή Eργασία (World Day of Decent Work) γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 7 Οκτωβρίου, με πρωτοβουλία της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Εργατικών Συνδικάτων (International Trade Union Confederation).
Οι βασικοί στόχοι της Παγκόσμιας Ημέρας για την Aξιοπρεπή Εργασία είναι:
– Να προβάλλει την έννοια της Αξιοπρεπούς Εργασίας στους πολίτες, στους υπεύθυνους για τη λήψη αποφάσεων και στους εμπλεκόμενους φορείς.
– Να καταδείξει ότι η αξιοπρεπής εργασία είναι ο μόνος ασφαλής δρόμος διεξόδου από τη φτώχεια και ότι είναι παράγοντας καθοριστικής σημασίας για την οικοδόμηση της δημοκρατίας και της κοινωνικής συνοχής.
– Να θέσει την αξιοπρεπή εργασία στο επίκεντρο της ανάπτυξης, της οικονομικής, συνδικαλιστικής και κοινωνικής πολιτικής σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Εάν σας άρεσε αυτό το άρθρο, θα χαρώ πολύ εάν το μοιραστείτε με άλλους που θεωρείτε πως μπορεί να τους ενδιαφέρει ή εάν το μοιραστείτε στον τοίχο σας στο Facebook ή μέσω άλλων social media με μία κοινοποίηση/share.
Επίσης, θα χαρώ πολύ να μου λέτε σχόλια και εντυπώσεις κάθε φορά που διαβάζετε κάτι. 
Το επόμενο μήνυμα απευθύνεται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ σε ιδιοκτήτες και διαχειριστές άλλων sites (και όχι σε απλούς χρήστες social media):
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του κειμένου ή μέρους αυτού σε άλλο site/blog (το γνωστό μας copy paste) χωρίς την έγγραφη άδεια του loukini.gr (Λουκία Μητσάκου).
Το site της International Trade Union Confederation. Επίσης, στο FB και στο Twitter
