Πώς συνεχίζεται η ζωή όταν χάσεις έναν αγαπημένο σου άνθρωπο; Πώς αλλάζει το Πένθος τη ζωή σου; Πώς καταφέρνεις μετά από μια τέτοια απώλεια όχι μόνο να επιβιώσεις αλλά να ζήσεις πραγματικά; Με το θέμα του πένθους και της απώλειας ασχολείται ο συγγραφέας Max Porter στο ιδιαίτερο βιβλίο του «Η θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά», ένα έργο που ανήκει στην Πεζογραφία αλλά ανήκει και στην Ποίηση αλλά ανήκει και στο Θέατρο αλλά ανήκει και στο Παραμύθι.

Ο αναγνώστης πρέπει να προετοιμαστεί για ένα βιβλίο διαφορετικό από όσα έχει διαβάσει ως τώρα: ένα βιβλίο γεμάτο αλήθειες, χωρίς κλισέ, γεμάτο αγάπη και πόνο και θλίψη και δύναμη, γεμάτο από τα φτερά ενός κορακιού. Το πρώτο βιβλίο του Βρετανού συγγραφέα Max Porter είναι ένα βιβλίο-φαινόμενο, ένα βιβλίο που θα θυμάσαι για καιρό, ένα βιβλίο στο οποίο θα ανατρέχεις ξανά και ξανά.

Τα Αγόρια: Ήμασταν μικρά αγόρια με τηλεκατευθυνόμενα αυτοκινητάκια και σετ με πολύχρωμες σφραγίδες και ξέραμε πως κάτι είχε συμβεί. Ξέραμε πως δεν μας έδιναν ξεκάθαρη απάντηση όταν ρωτούσαμε «πού είναι η Μαμά;» και ξέραμε, πριν ακόμα μας οδηγήσουν στο δωμάτιο μας και μας πουν να καθίσουμε δεξιά και αριστερά του Μπαμπά μας, πως κάτι είχε αλλάξει. Μαντεύαμε και καταλαβαίναμε ότι άρχιζε μια νέα ζωή και ότι ο Μπαμπάς δεν είναι το ίδιο είδος Μπαμπά κι εμείς ήμασταν διαφορετικά αγοράκια, ήμασταν νέα θαρραλέα αγοράκια δίχως Μαμά.

Η ιστορία του βιβλίου έχει ως εξής:

Μια γυναίκα πεθαίνει, αφήνοντας πίσω της σύζυγο και δύο μικρούς γιους. Μερικές ημέρες μετά τον θάνατό της, ένα κοράκι χτυπά την πόρτα του σπιτιού τους και δηλώνει ότι θα μείνει μαζί τους όσον καιρό το χρειάζονται. Ο συγγραφέας αφήνει αυτά τα πρόσωπα ανώνυμα: η ζωή τους είναι ανέκφραστη θλίψη, απώλεια και στέρηση. Το κοράκι εγκαθίσταται στα λεπτά όρια ανάμεσα στο φανταστικό και το πραγματικό, προικισμένο με λόγο, θράσος και χιούμορ, για να εκφράσει τον πόνο, να δώσει μορφή στη δυστυχία, την άρνηση και τον θυμό.

Ο Μπαμπάς:
Μου λείπει τόσο που θα θελα να της φτιάξω ένα μνημείο τριάντα μέτρα ψηλό με τα ίδια μου το χέρια. Θα ήθελα να τη βλέπω να κάθεται σε έναν τεράστιο πέτρινο θρόνο στο κέντρο του Χάιντ Πάρκ και να ατενίζει το τοπίο. Όλοι οι περαστικοί θα καταλάβαιναν πόσο μου λείπει. Πόσο η έλλειψη είναι σωματική. Μου λείπει τόσο, είναι μια τεράστια ολόχρυση στήλη, μια αίθουσα συναυλιών, μια χιλιάδα δέντρα, μια λίμνη, εννέα χιλιάδες αυτοκίνητα, ένα εκατομμύριο αυτοκίνητα, είκοσι εκατομμύρια πουλιά κι ακόμα παραπάνω. Ολόκληρη η πόλη είναι η έλλειψή της.
Μπλιαχ, είπε το Κοράκι, όταν μιλάς ακούγεσαι σαν μαγνητάκι ψυγείου.

Ένα κείμενο ποιητικό που συγκινεί καθώς εναλάσσεται ανάμεσα σε τρεις φωνές: τη φωνή του Μπαμπά που έχασε τη γυναίκα του, τη φωνή των Αγοριών που έχασαν τη μητέρα τους και τη φωνή του Κορακιού, αυτού του περίεργου επισκέπτη. Το Κοράκι θα γίνει ο σύντροφός τους στο ταξίδι του πένθους, θα γίνει ο φύλακας άγγελός τους για όσο καιρό το χρειάζονται και θα αποτελέσει μια αξιομνημόνευτη και άκρως ενδιαφέρουσα λογοτεχνική φωνή, που θα κεντρίσει το ενδιαφέρον κάθε αναγνώστη.

Το Κοράκι:
Αναπόφευκτα, πρέπει να υπερασπιστώ τη θέση μου, γιατί η θέση μου είναι συναισθηματική. Δεν γνωρίζετε την ιστορία της καταγωγής σας, τη βιολογική σας αλήθεια (τυχαιότητα), τον θάνατό σας (ως επί το πλείστον, από τσίμπημα κουνουπιού), τις ζωές σας (ενθουσιώδης διάψευση). Είμαι απρόθυμος να μιλήσω για οτιδήποτε παράλογο με όλους εσάς που μας καταδιώκετε από καταβολής κόσμου. Τι μπορεί να προσφέρει ένα κοράκι σε ένα τσούρμο ανθρώπων που πενθούν; Ένα κουβάρι. Έναν παλμό. Μια πληγή. Ένα πώμα. Μια ρωγμή. Ένα βάρος. Ένα κενό. (…) Αλλά σας νοιάζομαι, απεριόριστα. Βρίσκω τους ανθρώπους βαρετούς, εκτός κι αν πενθούν.

Το όνομα του βιβλίου «Η θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά» αποτελεί μία έξυπνη παράφραση του τίτλου «Hope is the thing with feathers (Η ελπίδα είναι ένα πράγμα με φτερά)», από το γνωστό ποίημα της Αμερικανίδας ποιήτριας Έμιλι Ντίκινσον. Ήδη από τον τίτλο αντιλαμβανόμαστε την σχέση του κειμένου με την Ποίηση. Η σχέση αυτή γίνεται ακόμα πιο εμφανής στην πρώτη σελίδα του βιβλίου (στην προμετωπίδα, για να είμαστε πιο συγκεκριμένοι), όπου διαβάζουμε ένα απόσπασμα από ένα ποίημα της Έμιλι Ντίκινσον («Ολα όσα υπάρχουν είναι Αγάπη/ Αυτό μόνο ξέρουμε για Αυτήν/ Κι αυτό αρκεί, το φορτίο πρέπει να είναι/ Ανάλογο με την εγκοπή»), και ο συγγραφέας έχει διαγράψει τις λέξεις «Αγάπη», «Αυτήν», «φορτίο», «την εγκοπή» κι έχει γράψει από πάνω τη λέξη « Κοράκι».

Ο Μπαμπάς, ένας από τους πρωταγωνιστές του ιδιόμορφου αυτού βιβλίου είναι μελετητής του ποιητικού έργου του Τεντ Χιουζ και ετοιμάζει ένα βιβλίο γι’ αυτόν με τίτλο “Τεντ Χιουζ, το Κοράκι στο ντιβάνι: μια Άγρια Ανάλυση”.

Ο συγγραφέας Max Porter έχασε τον πατέρα του σε ηλικία έξι ετών και αυτή η απώλεια ήταν το κίνητρο να μιλήσει για το πένθος μέσα από το πρώτο του βιβλίο. Σε μια συνέντευξή του στην Guardian είπε: «Ήταν μια ευκαιρία για εμένα να καταλάβω πώς ένιωθα για τον αδερφό μου και τον πατέρα μου».

Τα Αγόρια:
Την έδειραν μέχρι θανάτου, είπα σε κάποια αγόρια σ’ ένα πάρτι.
Ω, διάολε, είπαν εκείνοι.
Είπα ψέματα για το πώς πέθανες, ψιθύρισα στο αυτί της Μαμάς.
Το ίδιο θα έκανα κι εγώ, μου απάντησε χαμηλόφωνα.

Σύμφωνα με την Elizabeth Kübler-Ross και το βιβλίο της με τίτλο: «Πλησιάζοντας τον θάνατο: τα πέντε στάδια του πένθους» (το βιβλίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ίκαρος), τα στάδια από τα οποία περνάει ο καθένας μετά από μια απώλεια είναι τα εξής: πρώτο στάδιο- Άρνηση και Απομόνωση, δεύτερο στάδιο- Θυμός, τρίτο στάδιο-Διαπραγμάτευση, τέταρτο στάδιο-Κατάθλιψη, πέμπτο στάδιο-Αποδοχή. Οι πρωταγωνιστές της ιστορίας περνούν χωρίς αμφιβολία από όλα τα παραπάνω, με έναν άκρως συγκινητικό τρόπο.

Τα Αγόρια:
Φαίνεται πως κάθε δέκα χρόνια αυτό μας καθορίζει, μια τον έναν μια τον άλλο, μεγάλα διαστήματα κανονικότητας, κι ύστερα απύθμενα πηγάδια μελαγχολίας.
Δηλαδή, όπως όλος ο κόσμος.
Παλιότερα πιστεύαμε πως εκείνη θα εμφανιζόταν μια μέρα ξανά και θα μας έλεγε πως όλα αυτά ήταν μόνο μια δοκιμασία.
Παλιότερα πιστεύαμε πως θα πεθαίναμε κι οι δύο στην ίδια ηλικία μ’ εκείνη.
Παλιότερα πιστεύαμε πως εκείνη μπορούσε να μας δει μέσα από τους καθρέφτες.
Παλιότερα πιστεύαμε πως εκείνη ήταν μυστικός πράκτορας, και ότι έστελνε λεφτά στον Μπαμπά και του ζητούσε να μάθει τα νέα μας.
Φροντίσαμε να την κάνουμε να γεράσει, να μην την παγιδεύσουμε ποτέ.
Φροντίσαμε να τη φωνάζουμε Γιαγιά όταν ο Μπαμπάς έγινε Παππούς.
Ελπίζουμε να μας αγαπά.

Πώς θα φτάσουν ο Μπαμπάς και τα Αγόρια στην αποδοχή αυτή της απώλειας; Με πολλούς διαφορετικούς τρόπους αλλά και με ένα Σ’ ΑΓΑΠΩ Σ’ ΑΓΑΠΩ Σ’ ΑΓΑΠΩ καθώς οι στάχτες θα σκορπίζονται στον άνεμο.

Ο Μπαμπάς:
Κάποιες μέρες συνειδητοποιώ πως ξεχνώ στοιχειώδη πράγματα και τότε τρέχω να βρω τ’ αγόρια επάνω ή κάτω, όπου κι αν είναι, και τους λέω, «Θέλω να ξέρετε πως η Μαμά σας ήταν το πιο αστείο και το πιο υπέροχο πλάσμα στον κόσμο. Ήταν η καλύτερη φίλη μου. Ξεχείλιζε από σαρκασμό και τρυφερότητα…» και στη συνέχεια πέφτω κάτω λαχανιασμένος, επειδή όλο αυτό μου φαίνεται άκομψο και επιπόλαιο, κι εκείνα κουνούν το κεφάλι και λένε «Το ξέρουμε, Μπαμπά, το θυμόμαστε».
«Θα με έλεγε συναισθηματικό».
«Είσαι συναισθηματικός».
Μου κάνουν χώρο δίπλα τους στον καναπέ και η φυσική τους καλοσύνη με πονά, σαν σκωληκοειδίτιδα. Νιώθω την ανάγκη να διπλωθώ στα δύο και να κουλουριαστώ επειδή είναι τόσο ευγενικά και η καλοσύνη τους ανανεώνεται και επαναφορτίζεται διαρκώς χωρίς να την τροφοδοτώ καθόλου εγώ.

Ο Max Porter σε μια συνέντευξή του στην Guardian ρωτήθηκε για το ποιο είναι το τελευταίο βιβλίο που τον έκανε να κλάψει και απάντησε: «Ενώ μου αρέσει πολύ να κλαίω, περιέργως τα βιβλία δεν συνηθίζουν να έχουν αυτή την επίδραση πάνω μου. Οι συναισθηματικές διαφημίσεις στην τηλεόραση, από την άλλη, ναι. »

Εάν συνηθίζετε να κλαίτε με τα βιβλία, αυτό είναι ένα βιβλίο που σίγουρα θα σας συγκινήσει. Εάν δε συνηθίζετε να κλαίτε με τα βιβλία, αυτό είναι ένα βιβλίο που σίγουρα θα σας συγκινήσει. Ένα βιβλίο που καταφέρνει να γίνει άκρως συναισθηματικό χωρίς να μιλάει πάντα συναισθηματικά.

Ο Μπαμπάς:
Απαλή. Λεπτή. Σαν φως, σαν ποδαράκι μωρού που το πουδράρουν με ταλκ και το φιλούν, σαν δέρμα σουέντ που στο χάδι το πέλος του αλλάζει φορά, σαν σκόνη, σαν μούδιασμα, σαν υπόσχεση, σαν κατάρα, σαν σπόροι, σαν όλα όσα έχουν φλέβες, πλεγμένα, συνδεδεμένα ή απαριθμημένα, σαν όλα τα φυσικά πράγματα, και βίαια και γαλήνια. Όλα μα όλα μου λείπουν. Στέρεψε πια η υπομονή.

Τα Αγόρια:
Ο Μπαμπάς μάς έλεγε ιστορίες και οι ιστορίες άλλαξαν από τότε που άλλαξε και ο Μπαμπάς.

Ο Max Porter διαβάζει αποσπάματα από το βιβλίο του :

Το βιβλίο «Η θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά» έχει μεταφραστεί σε 29 γλώσσες και έχει διασκευαστεί για το θέατρο.

Cillian Murphy- The Grief Is the Thing With Feathers

Ο Cillian Murphy πρωταγωνίστησε στην παράσταση στο Δουβλίνο και σε συνέντευξή του πριν την πρεμιέρα δήλωσε τα εξής:
«Είμαι πολύ ενθουσιασμένος με την προοπτική να κάνω αυτό το έργο… “Η θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά”, είναι ένα βιβλίο που μου ράγισε πραγματικά την καρδιά όταν το πρωτοδιάβασα και το θεωρω μεγάλη μου τιμή να το μεταφέρω στην σκηνή στην Ιρλανδία.»

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:

Ο Μαξ Πόρτερ γεννήθηκε το 1981 στο High Wycombe. Σπούδασε ιστορία της τέχνης στο The Courtauld Institute of Art του Λονδίνου. Εργάστηκε αρχικά σε διάφορες δουλειές, για να επιλέξει τελικά το επάγγελμα του βιβλιοπώλη. Κέρδισε μάλιστα τη διάκριση του καλύτερου νέου βιβλιοπώλη της χρονιάς για το 2009. Στη συνέχεια, εργάστηκε ως αναγνώστης χειρογράφων προς έκδοση, και σήμερα είναι μέλος του εκδοτικού επιτελείου του οίκου Granta.

Το βιβλίο «Η θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις σε μετάφραση της Ιωάννας Αβραμίδου και έχει το εξής χαρακτηριστικό: δεν μπορεί να διαβαστεί μόνο μία φορά.

Το δεύτερο βιβλίο του Max Porter με τίτλο «Λάννυ» κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες από τις εκδόσεις Πόλις (μετάφραση: Μυρσίνη Γκανά)

Εάν σας άρεσε αυτό το άρθρο, θα χαρώ πολύ εάν το μοιραστείτε με άλλους που θεωρείτε πως μπορεί να τους ενδιαφέρει ή εάν το μοιραστείτε στον τοίχο σας στο Facebook ή μέσω άλλων social media με μία κοινοποίηση/share.

Επίσης, θα χαρώ πολύ να μου λέτε σχόλια και εντυπώσεις κάθε φορά που διαβάζετε κάτι.

Το επόμενο μήνυμα απευθύνεται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ σε ιδιοκτήτες και διαχειριστές άλλων sites (και όχι σε απλούς χρήστες social media):

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του κειμένου ή μέρους αυτού σε άλλο site/blog (το γνωστό μας copy paste) χωρίς την έγγραφη άδεια του loukini.gr (Λουκία Μητσάκου).