«Δέκα τρόποι να εκτεθείς» της Έλενας Καρακούλη – εκδόσεις Καστανιώτη
Γράφει η Λουκία Μητσάκου
Πόσο συχνά εκτίθεσαι; Πόσο εύκολα το κάνεις; Είσαι αρκετά θαρραλέος ώστε να γίνεις ευάλωτος;
Τα διηγήματα με τίτλο «Δέκα τρόποι να εκτεθείς» της Έλενας Καρακούλη μας παρουσιάζουν την γυναίκα στους διάφορους ρόλους της: η γυναίκα ως κόρη, ως μητέρα, ως σύζυγος, ως ασθενής, ως φροντιστής, ως εργαζόμενη, ως ερωμένη. Η γυναίκα σε όλες της τις εκφάνσεις με όλες της τις αδυναμίες και με όλες της τις δυνάμεις.
Η Έλενα Καρακούλη μας μιλάει για γυναίκες που είναι ευάλωτες, που αφήνονται να είναι ευάλωτες χωρίς να απολογηθούν γι’ αυτό και αυτή η ευαλωτότητα δεν είναι η αδυναμία τους αλλά η δύναμή τους. Μας περιγράφει γυναίκες που παραχωρούν τον έλεγχο, γυναίκες που σωπαίνουν γιατί δεν τους επιτρέπεται να κάνουν αλλιώς αλλά και άντρες που φοβούνται να εκτεθούν πραγματικά ή αδυνατούν να το κάνουν. Μας περιγράφει γυναίκες που αγαπούν πράγματα επειδή έμαθαν να τα αγαπούν και επειδή δεν είχαν άλλη επιλογή ενώ ήξεραν πάντα πολύ καλά ότι κρυφά τα σιχαίνονταν, γυναίκες που τις αποκαλούν υστερικές, που τις ειρωνεύονται και που πέφτουν θύματα mansplaining. Μας περιγράφει γυναίκες που ψάχνουν την θέση τους σε αυτό τον κόσμο, την πραγματική τους θέση και όχι αυτή που όρισε κάποιος άλλος για αυτές ή που όρισε η κοινωνία για αυτές. Μας περιγράφει γυναίκες που είναι διατεθειμένες να δραπετεύσουν. Μας περιγράφει γυναίκες που είναι τόσο απίστευτα θαρραλέες που νιώθουν την ανάγκη να ζήσουν τη δική τους ζωή και όχι τη ζωή κάποιου άλλου. Και αυτό δεν είναι καθόλου μα καθόλου δεδομένο.
Γνωρίζαμε καλά την Έλενα Καρακούλη από τη δουλειά της στη σκηνοθεσία, την δραματουργική επεξεργασία αλλά και την μετάφραση θεατρικών παραστάσεων που έχουμε αγαπήσει όσο λίγες. Γνωρίζαμε καλά την ευαίσθητη ματιά της πάνω στα πράγματα, την εξαιρετική αισθητική της αλλά και την δομημένη, σκληρή δουλειά που είναι πασιφανές πως κρύβεται πάντα από πίσω. Όταν πληροφορήθηκα πως θα κυκλοφορήσει το πρώτο της βιβλίο, ήμουν σίγουρη πως θα μου άρεσε. Και έκανα λάθος – γιατί δεν μου άρεσε απλώς αλλά το λάτρεψα. Το λάτρεψα τόσο που δεν μπορούσα να αφήσω το βιβλίο από τα χέρια μου και αυτό είναι κάτι που μου συμβαίνει εξαιρετικά σπάνια.
Είναι συγκινητικό πόσο καθαρά περιγράφει η συγγραφέας την γυναικεία ψυχολογία και την γυναικεία κατάσταση σε μία συλλογή δέκα διηγημάτων που τα δένει μια αόρατη κλωστή ψυχολογικής συγγένειας. Είναι απόλυτα συναρπαστικό να καταφέρνει ένα βιβλίο να σε κάνει να βλέπεις τον εαυτό σου σε τόσα πολλά σημεία του. Η αφήγηση της Έλενας Καρακούλη είναι απόλυτα αληθινή χωρίς κανένα ίχνος διδακτισμού και χωρίς να υποπέσει ποτέ σε κανένα συγγραφικό κλισέ και μοιάζει με ελεύθερη κατάδυση στην ανθρώπινη ψυχολογία και τις σχέσεις κάθε είδους.
Είναι παράξενο, αλλά από εκείνη την εποχή όσο και αν δεν μπορεί να θυμηθεί, ούτε να ξεχάσει μπορεί.
Η συγγραφέας χρησιμοποιεί με αριστοτεχνικό τρόπο την συγγραφική τεχνική «show, don’t tell», που θεωρείται ο χρυσός κανόνας στη δημιουργική γραφή. Δεν μας λέει απλώς τι συμβαίνει με το να παραθέτει ένα γεγονός αλλά μας δείχνει τι συμβαίνει μέσα από τις αντιδράσεις των ηρωίδων της, τις κινήσεις τους, τις σκέψεις τους, τον χώρο που τις περιβάλλει. Και αυτό δημιουργεί έναν πολύ ισχυρό συναισθηματικό αντίκτυπο στον αναγνώστη που νιώθει πως ειναι και ο ίδιος αναπόσπαστο μέρος των ιστοριών.
Διαβάζουμε μικρές λεπτομέρειες στην αφήγηση που σχεδόν πονάνε από το πόσο συναισθηματικά αναγνωρίσιμες είναι, λεπτομέρειες που δίνονται με τρόπο υπαινικτικό, που βρίσκουν τον στόχο τους με τρομερή ακρίβεια και που πολλές φορές, οδηγούν σε ένα δάκρυ ή σε ένα γέλιο και, αν αφεθείς πραγματικά, τότε μπορούν να οδηγήσουν και σε μία κάθαρση.
Μέρες μετά την ανάγνωση του βιβλίου, σε στιγμές ησυχίας, σου έρχονται στο μυαλό εικόνες, ευκρινέστατες εικόνες που νιώθεις πως είσαι κι εσύ μέσα τους: είσαι εκεί, σε αυτή την κουζίνα στο πατρικό με το συρματόπλεγμα στην εξώπορτα, σε αυτή την κουζίνα που μυρίζει ψαρόσουπα. Στις σκάλες του οροφοδιαμερίσματος στην οδό Αίγλης κοιτώντας τον κοινόχρηστο κήπο μια συννεφιασμένη μέρα. Σε αυτό το σαλόνι που μόλις έχει γεμίσει γυαλιά επειδή η μπάλα έσπασε το βάζο. Σε αυτή την βιβλιοπαρουσίαση. Σε αυτή την κουζίνα μπροστά από το τελευταίο κομμάτι λεμονόπιτας.
Η γραφή της Έλενας Καρακούλη είναι μεστή και όμορφα δομημένη και καταφέρνει να μιλήσει με απλό τρόπο για δύσκολα πράγματα – και αυτό είναι κάτι σπάνιο και αξιέπαινο. Πρόκειται για μια ματιά ευαίσθητη που έχει παρατηρήσει ενδελεχώς την ανθρώπινη συμπεριφορά και αποφασίζει συνειδητά να την αποτυπώσει ως έχει: με τα λάθη και τα σωστά της, με τις δεύτερες σκέψεις της, με τις αντιφάσεις της, με τους περιορισμούς της. Καταφέρνει να μας κάνει να νοιαστούμε πραγματικά για τις ηρωίδες της αλλά και να κοιτάξουμε καθαρότερα και χωρίς δικαιολογίες και προς εμάς τους ίδιους.
Τώρα ξέρει πως η χαρά, η άνευ όρων χαρά, δεν ήταν στις προδιαγραφές της. Δεν τη μεγάλωσαν για να είναι ευτυχισμένη, αλλά για να είναι ασφαλής, σαν ένα άγαλμα από μάρμαρο ή σαν μια πλαστική κούκλα.
Τι σημαίνει να είσαι γυναίκα; Τι σημαίνει να κουβαλάς μέσα σου τα «πρέπει» της κοινωνίας, να πρέπει να βάζεις τις δικές σου ανάγκες κάτω από τις ανάγκες των άλλων, να σωπαίνεις, να υπομένεις και να νιώθεις πως όλα αυτά δεν είναι μόνο καθήκον σου αλλά και δική σου επιλογή; Τι σημαίνει να ονειρεύεσαι; Τι σημαίνει να παλεύεις για τη ζωή σου και να διεκδικείς; Τι σημαίνει να αγαπάς;
Η τρυφερή γραφή της Έλενας Καρακούλη μας παραδίδει δέκα διηγήματα που απαντούν με απόλυτη ειλικρίνεια χωρίς καμία προσπάθεια ωραιοποίησης σε όλα αυτά τα ερωτήματα αλλά και σε πολλά περισσότερα χαρίζοντάς μας μια αλήθεια σπαρακτική και ενθαρρυντική ταυτόχρονα που λειτουργεί για τον αναγνώστη σαν μια μεγάλη αγκαλιά. Οι γυναίκες αυτές αποφασίζουν να ξαναγεννηθούν μέσα από τις στάχτες τους χωρίς να έχουν κηρύξει πόλεμο ούτε στην κοινωνία ούτε στα πρέπει της ούτε στα στερεότυπά της ούτε στους άντρες της ζωής τους. Οι γυναίκες αυτές ξαναγεννιούνται μέσα από την γενναία απόφαση να κοιτάξουν αληθινά προς τα μέσα και αυτή η κρίσιμη στιγμή της αιώρησης από τη μία κατάσταση στην άλλη γίνεται με στοργή, με τρυφερότητα και αγάπη.
Πότε αρχίσαμε να μοιάζουμε τόσο εξωφρενικά στους γονείς μας, που δούλευαν όλη μέρα και αποταμίευαν για να επενδύσουν τα χρήματά τους στα σπίτια που θα έγραφαν στη συνέχεια στα παιδιά τους με γονική παροχή, κρατώντας ωστόσο την επικαρπία; Για ποιο λόγο σταματήσαμε να ταξιδεύουμε;
Η Έλενα Καρακούλη στην πρώτη της συγγραφική δουλειά και με την εξαιρετική γραφή της μας δείχνει πως πρόκειται για κάτι που το κουβάλαγε μέσα της καιρό και που ήταν απολύτως έτοιμη να το κάνει και πως δεν βιάστηκε καθόλου για αυτή την πρώτη απόπειρα, ακριβώς επειδή τα διηγήματα «Δέκα τρόποι να εκτεθείς» δεν μοιάζουν σε τίποτα με πρωτόλειο με τις αντίστοιχες αδυναμίες ενός πρωτολείου. Πρόκειται για μια αξιέπαινη συγγραφική δουλειά που διαβάζεται ξανά και ξανά με τον ίδιο ενθουσιασμό και ανυπομονησία ακόμα και αν γνωρίζεις πλέον ποιο είναι το τέλος της ιστορίας ή, μάλλον καλύτερα, επειδή γνωρίζεις πως αυτό δεν είναι μόνο το τέλος της ιστορίας αλλά και η αρχή μιας άλλης που δεν έχει ειπωθεί ακόμα. Ένα βιβλίο που μας μαθαίνει την λυτρωτική δύναμη του να τολμάς να εκτεθείς σε μία ατέρμονη εναλλαγή πτώσης και ανάτασης – όπως ακριβώς είναι και η ίδια η ζωή.
Το βιβλίο «Δέκα τρόποι να εκτεθείς» της Έλενας Καρακούλη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Το έχεις διαβάσει; Σκέφτεσαι να το διαβάσεις; Θα χαρώ πολύ να μου γράψεις τις εντυπώσεις σου στα σχόλια! Μήπως έχεις κάποιο άλλο βιβλίο που διάβασες πρόσφατα και θέλεις να μας το προτείνεις;
Περισσότερες προτάσεις για βιβλία μπορείτε να βρεις εδώ
Εάν σας άρεσε αυτό το άρθρο, θα χαρώ πολύ εάν το μοιραστείτε με άλλους που θεωρείτε πως μπορεί να τους ενδιαφέρει ή εάν το μοιραστείτε στον τοίχο σας στο Facebook ή μέσω άλλων social media με μία κοινοποίηση/share. Θα μου δώσει μεγάλη χαρά!
Επίσης, θα χαρώ πολύ να μου λέτε σχόλια και εντυπώσεις κάθε φορά που διαβάζετε κάτι.
Το επόμενο μήνυμα απευθύνεται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ σε ιδιοκτήτες και διαχειριστές άλλων sites (και όχι σε απλούς χρήστες social media):
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του κειμένου ή μέρους αυτού σε άλλο site/blog (το γνωστό μας copy paste) χωρίς την έγγραφη άδεια του loukini.gr (Λουκία Μητσάκου).
